Co dają odżywki i suplementy diety?
O odżywkach i suplementach diety słyszał niemal każdy. Zdobywają rynek lawinowo, zer względu na obietnice producentów i chęci konsumentów – by sprawdzić „czy to działa”. Szeroki wybór, mnogość substancji, gwarancja skuteczności, zachęta by sprawdzić ofertę, darmowa wysyłka, krzykliwe hasła typu „naturalne suplementy diety” – cóż to wszystko oznacza? Czym są odżywki i suplementy?
W podejściu społecznym odżywki i suplementy diety często figurują na równi z ambrozją, złotym runem i świętym graalem. Mają gwarantować niespożyte pokłady energii, ogromną poprawę samopoczucia, formy sportowej, libido i… wszystkiego czego dusza zapragnie. Warto mieć jednak świadomość, że suplement to uzupełnienie, a nie substytut. Owszem, może stanowić istotne wsparcie i niejednokrotnie warto po niego sięgnąć, jednak nie bezrefleksyjnie i nie bez uprzednich starań o modyfikację żywienia i stylu życia!
Czym są suplementy diety? – parę słów na temat przepisów prawa
Za suplement diety uznać można środki będące źródłem / dostarczające witamin i minerałów (składników mineralnych) lub innych substancji mogących wykazywać efekt odżywczy lub inny fizjologiczny (ekstrakty roślinne, kwasy tłuszczowe omega 3, aminokwasy, np. bcaa, etc.). Jednocześnie suplementy nie mogą prezentować wpływu mogącego być uznanym za efekt leczniczy/terapeutyczny, sprzedawane muszą być w formie umożliwiającej dawkowanie (proszek, kapsułki, tabletki, drażetki, syropy, żele, batony etc.), nie mogą zaburzać naturalnego przebiegu procesów fizjologicznych organizmu, nie mogą także charakteryzować się działalnością leczniczą (nawet jeśli zawierają taką samą dawkę i rodzaj składnika jak zarejestrowane produkty lecznicze).
Co niezmiernie istotne, już w pierwszych słowach ustawowej definicji, pada stwierdzenie, iż za suplement można uznać „środki spożywcze” […]. Tak więc – prawnie suplementy diety traktowane są jako żywność. Nie mogą być one rejestrowane jako leki, nie są lekami, nie obowiązują ich te same przepisy i kontrole co produktów leczniczych. Również my, jako konsumenci, nie możemy ich jako leki traktować i stosować.
Jaka jest rola odżywek i suplementów?
Ich rola sprowadza się przede wszystkim do funkcji odżywczej i uzupełnienia diety. Nie mogą one zastępować urozmaiconej i pełnowartościowego jadłospisu (co producent winien jasno zakomunikować na opakowaniu lub etykiecie), mogą stanowić jednak ich uzupełnienie, zapobiegające występowaniu niedoborów. Nie chciałbym jednak byście wyszli z założenia, ze „kapsułka z witaminami zastąpi wszystko” bo niestety tak nie jest. Owszem, w składzie możecie odnaleźć zazwyczaj witaminę D, cynk, magnez, żelazo, selen, czy wapń, a także witaminę D, B6, B12, C i inne – nie oznacza to jednak ze przyjmowanie tych preparatów będzie wystarczające.
Prawidłowe postępowanie polega na odpowiednim doborze żywienia i zaplanowaniu stylu życia (aktywność fizyczna, sen, ograniczenie nałogów), co pozwoli minimalizować narażenie na deficyty. Dopiero w momencie niemożności spożycia/dostarczenia odpowiedniej ilości składników (np. fotowrażliwość uniemożliwiająca „pokazywanie się” na słońcu celem syntezy witaminy D3 latem, uzasadnione stosowanie diety eliminacyjnej czy upośledzenie przyswajania) – powinniśmy wprowadzać środki zaradcze pod postacią suplementacji. Owszem, usprawnią one prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, układu odpornościowego, układu pokarmowego i innych, jeśli jednak zamiast zbilansować jadłospis chcesz kupić kapsułki (nawet jeśli są to wysokiej jakości suplementy) – Twój plan skazany jest na porażkę.
Osobną grupą są osoby intensywnie trenujące, ich zapotrzebowanie może być wyższe – w takich wypadkach warto współpracować z profesjonalnym dietetykiem, który doradzi który ze środków odżywczych, regulacyjnych lub ergogenicznych może znaleźć zastosowanie u Ciebie, wspomagając Twoje funkcjonowanie.
